ตุงที่ใช้ในงานอวมงคล

  ตุงที่ใช้ในการประกอบพิธีงานอวมงคล              

           ตุงสามหาง เป็นตุงที่อาจเรียกชื่อว่า ตุงรูปคนหรือตุงผีตาย ใช้สำหรับนำหน้าศพในสู่สุสานหรือเชิงตะกอน เป็นตุงที่ประดิษฐ์ขึ้นเพื่อรวมลักษณะแทนตัวคนเราไว้ด้วยกัน คือส่วนหัวและลำตัวคือส่วนที่กางออกเป็นแขนขาซึ่งบางท่านกล่าวว่าเป็นคติ นิยมเกี่ยวกับการเวียนว่ายตายเกิด เพื่อเน้นธรรมานุสติถึงความหลุดพ้น ได้แก่ อนิจจัง ทุกขัง อนัตตา ตุงชนิดนี้บางท้องที่ (ลำปาง) เรียกตุงฮ่างคน หรือตุงอ่องแอ่ง                
      

             ตุงเหล็ก, ตุงตอง ทำด้วยแผ่นสังกะสีหรือแผ่นทองเหลืองขนาดเล็กยาวประมาณ 1 คืบ กว้างประมาณ 2 นิ้ว มีคันตุงทำจากเส้นลวดหรือไม้ไผ่ก็ได้ ส่วนมากจะทำอย่างละ 108 อัน มัดติดเป็นพวงโดยทำฐานตั้งไว้  หรือบางแห่งจะวางไว้บนโลงศพ เมื่อเสร็จพิธีแล้ว ชาวบ้านมักจะนำมาไว้ที่วัด ตามฐานชุกชี เมื่อจำเป็นต้องใช้งานอีก ก็ไม่ต้องทำขึ้นมาใหม่            
 

            ตุงขอนนางผาน มีลักษณะเป็นตุงขนาดเล็กประดับอยู่ที่ปลายทั้งสองข้างของก้นไม้เล็ก ๆ ที่ติดขวางบนตุงผืนใหญที่เป็นระยะ ๆ บางครั้งทำเป็นรูปทรงคล้ายพู่ห้อย ตุงนี้ทำเพื่ออุทิศส่วนกุศลให้ผู้ตายที่ฐานะยากจนหรือไร้ญาติ     

3.   ตุงที่ใช้ประกอบการเทศน์ จะใช้ประกอบในพิธีงานเทศกาล ตั้งธรรมหลวง ในเดือนยี่เพ็ง (วันเพ็ญเดือนสิบสอง) หรืองานตั้งธรรมหลวงเดือนสี่เพ็ง (วันเพ็ญเดือนยี่) โดยการปักตุงดังกล่าวนี้ในกัณฑ์เทศน์ หรือประดับอาคารที่มีเทศน์ เช่น โบสถ์ วิหาร หรือศาลาบาตร เป็นต้น ทั้งนี้ตามคติความเชื่อองคนในล้านนาทำตุงใช้ประกอบการเทศน์ขึ้น ก็เพื่อถวายเป็นพุทธบูชา และเชื่อว่าจะได้อานิสงส์มากตุงที่ใช้ประกอบการเทศน์สอดคล้องกับการเทศน์ ธรรมเรื่องต่าง ๆ ในทศชาติ ดังต่อไปนี้
1.  ตุงดิน            ใช้ประกอบการเทศน์กัณฑ์แรกคือ        เตมิยชาดก
2.  ตุงทราย         ใช้ประกอบการเทศน์กัณฑ์ที่ 2 คือ        ชนกกุมาร
3.  ตุงไม้            ใช้ประกอบการเทศน์กัณฑ์ที่ 3 คือ        สุวรรณสาม
4.  ตุงจีน            ใช้ประกอบการเทศน์กัณฑ์ที่ 4 คือ        เนมิราช
5.  ตุงเหียก         ใช้ประกอบการเทศน์กัณฑ์ที่ 5 คือ        มโหสถ
6.  ตุงเหล็ก         ใช้ประกอบการเทศน์กัณฑ์ที่ 6 คือ        ภูริทัต
7.  ตุงตอง          ใช้ประกอบการเทศน์กัณฑ์ที่ 7 คือ        จันทกุมารชาดก
8.  ตุงข้าวเปลือก  ใช้ประกอบการเทศน์กัณฑ์ที่ 8 คือ        นารถชาดก
9.  ตุงข้าวสาร      ใช้ประกอบการเทศน์กัณฑ์ที่ 9 คือ        วิธูรบัณฑิต
10.  ตุงเงิน          ใช้ประกอบการเทศน์กัณฑ์ที่ 10 คือ      เวสสันดร
11.  ตุงคำ           ใช้ประกอบการเทศน์กัณฑ์เรื่อง สิตธาตถ์หรือสิตาตถ์ออกบวช          

4.   ช่อ คือตุงชนิดหนึ่งแต่มีขนาดเล็ก เรียกชื่อตามลักษณะการใช้งานหรือรูปทรง                
         
           ช่อน้อย  เป็นช่อขนาดเล็ก ใช้ปักเจดีย์ในเทศกาลสงกรานต์, ในการสะเดาะเคราะห์, การสืบชาตา, การขึ้นท้าวทั้งสี่, การถาวายเป็นพุทธบูชา        
        
             ช่อช้าง ทำด้วยผ้าแพรสีต่าง ๆ ปักดิ้นอย่างสวยงามใช้ถือนำหน้าครัวทาง หรือใช้ปักสลับกับตุงไชยในงานปอยหลวง            
อานิสงส์ของการสร้างตุง, ทานตุง